کیست تخمدان چیست؟

تخمدان ها، غده های بیضی شکلی شبیه به بادام هستند که در انتهای لوله های فالوپ و در دو طرف رحم قرار دارند.

وظیفه ی تخمدان ها تنظیم هورمون های عادت ماهیانه مانند استروژن و پروژسترون و تولید تخمک است.

در خانم ها زمانی که عادت ماهیانه اتفاق می افتد هر ماه یک تخمک، از تخمدان آزاد شده و به وارد رحم می شود.

کیست تخمدان، یک سری توده هایی هستند که درونشان پر از مایع است و داخل یا روی تخمدان ایجاد می شود.

اندازه این کیست ها متفاوت است و می تواند به اندازه یک نخود و یا به بزرگی یک لیمو باشد که زمان تخمک گذاری ایجاد شده و مانع از ورود تخمک به داخل رحم می شوند.

اغلب کیست های تخمدان یا خود به خود و یا با مصرف دارو از بین می روند.

بیشتر کیست ها معمولا بدون علامت هستند ولی برخی از کیست ها می توانند باعث درد شده و یا موجب قاعدگی های سخت در فرد شوند.

می توان گفت که همه خانم ها و دخترانی که دوران قاعدگی را تجربه می کنند در دوران زندگی خود، حداقل یک بار به بیماری کیست تخمدان دچار شده اند.

علائم کیست تخمدان چیست؟

علائم کیست تخمدان زمانی بروز می کنند که اندازه کیست تخمدان بزرگ باشد.

برخی از نشانه های کیست تخمدان می توان به نفخ، قاعدگی های نامنظم، درد در ناحیه لگن، احساس درد زمان رابطه جنسی، حالت تهوع و استفراغ، حرکات روده دردناک، درد شکم یا زیر شکم، یا درد در ناحیه کمر یا ران اشاره کرد.

از علائم کیست تخمدان بدخیم می توان تب، احساس ضعف، داشتن سرگیجه، تنفس سریع کوتاه و بی وقفه و دردهای شدید لگنی را نام برد.

کیست تخمدان عارضه‌ ای شایع است که ممکن است بانوان در سنین مختلف با آن مواجه شوند، اما به یاد داشته باشید که تخمدان‌ ها عملکردی مهم و حساس در ناحیه رحم دارند و هرگونه اختلال در سلامت آنها عواقب و عوارض وسیعی در پی دارد.

اما زمانی که کیست‌ های پر از مایع بر روی تخمدان شکل می‌ گیرند علائم و نشانه‌ هایی پدیدار می‌ گردد که فرد را از وجود این مشکل آگاه می‌ کنند.

نیاز است که به محض مشاهده هر کدام از علائمی که در ادامه مطلب برایتان خواهیم گفت به پزشک مراجعه کرده و برای بررسی دقیق‌ تر اقدامات لازم را انجام دهید.

از مهمترین علائم کیست تخمدان باید به نفخ و تورم شکم اشاره کرد، این عارضه برای مدت طولانی ادامه پیدا می‌ کند و حتی مراقبت هم به بهبود آن کمک نخواهد کرد.

به یاد داشته باشید که اگر با حرکات دردناک روده مواجه هستید احتمال ابتلا به کیست تخمدان برایتان افزایش پیدا می‌ کند، درد لگن پیش از قاعدگی و در طی آن از نشانه‌ های شایع کیست تخمدان است.

با این حال مهم است بدانید که هرگونه درد در نواحی مختلف بدن نوعی هشدار به حساب می‌ آید و اگر این درد را در اطراف رحم و قسمت پایینی شکم حس می‌ کنید باید به وجود کیست‌ های تخمدانی مشکوک شده و برای بررسی حتماً به پزشک مراجعه نمایید.

در پی ابتلا به کیست تخمدان بانوان روابط جنسی دردناکی را تجربه می‌ کنند و به مرور زمان حساسیت بیشتر سینه‌ ها پدیدار شده و دوران قاعدگی یا پریود به صورت نامنظم اتفاق می‌ افتد، این افراد خارج از دوره قاعدگی درد خفیفی را در قسمت پایینی کمر یا ران‌ ها احساس می‌ کنند و معمولاً حس پر بودن پایین شکم را به همراه خواهند داشت.

اما در پی ابتلا به کیست تخمدان حالات مختلفی همچون تهوع و استفراغ و افزایش وزن بی دلیل کاملاً شایع است.

این حالات اگر به صورت ناگهانی و بی‌ دلیل باشند نوعی هشدار به حساب آمده و باید برای بررسی سلامت و عملکرد طبیعی رحم به پزشک مراجعه کنید.

به خاطر داشته باشید که اگر در خالی کردن روده یا مثانه با مشکل مواجه می شوید و یا با تکرر ادرار روبرو هستید حتماً برای بررسی رحم و تخمدان ها به پزشک مراجعه نمایید.

با وجود کیست تخمدان ممکن است بانوان خونریزی‌ های غیر طبیعی واژن را تجربه کرده و مهم است بدانید که این مشکلات همگی نشات گرفته از کیست‌ های کوچک و بزرگ تخمدان هستند، اگر ضمن تخلیه کردن روده یا مثانه با مشکل مواجه می شوید و یا با تکرر ادرار روبرو هستید حتماً برای بررسی به پزشک مراجعه نمایید.

اگر در صورت تجربه هر کدام از موارد و علائم گفته شده سریعاً به پزشک مراجعه نکنید کیست ها هر لحظه بزرگ تر شده و بخش وسیع‌ تری از تخمدان‌ ها را درگیر می‌ کند، ممکن است با گسترش این عارضه مشکلاتی مانند سرگیجه و ضعف به همراه تب اتفاق بیفتد.

این افراد تنفس سریع را تجربه کرده و دردهای شدید و پیوسته نیز در ناحیه لگن رخ می‌ دهد.

زمانی که این حالات را تجربه می‌ کنید نشان دهنده آسیب‌ های وسیع‌ تری است که باید با درمان‌ های تخصصی و فشرده بهبود پیدا کند، اما ممکن است بانوان جوان‌ تر بدون داشتن رابطه جنسی با کیست تخمدان مواجه شده و علاوه بر موارد گفته شده حالاتی مانند استفراغ دائمی و یا از هوش رفتن را تجربه خواهند کرد.

زمانی که با این علائم و حالات غیر معقول به پزشک مراجعه می‌ کنید متخصصان طی بررسی‌ ها و معاینات تکمیلی متوجه خواهند شد که علت چیست و اگر مربوط به کیست تخمدان باشد شدت و وسعت عارضه را ارزیابی خواهند کرد و با توجه به موارد گفته شده بهترین راه‌ های درمانی را در پیش می‌ گیرند تا خیلی سریع و فوری این کیست‌ ها را برطرف کنند و با این روال تخمدان‌ ها به عملکرد طبیعی خود ادامه داده و آزادسازی تخمک ها و قاعدگی مرتب اتفاق می‌ افتد.

عوارض کیست تخمدان

کیست تخمدان اغلب مشکلی به وجود نمی‌آورد، ولی گاهی می‌تواند عوارض زیر را داشته باشد.

پیچ خوردگی تخمدان

ساقه یک تخمدان اگر کیست روی آن رشد کند، می‌تواند پیچ‌خورده شود.

این پیچ‌خوردگی می‌تواند رسیدن خون به کیست را مسدود کند و باعث ایجاد درد شدید در قسمت پایین شکم شود.

ترکیدن کیست

در صورتی که کیست بترکد، درد شدیدی در پایین شکم به وجود خواهد امد.

اگر کیست عفونی باشد، درد بدتر خواهد شد.

همچنین امکان دارد که خونریزی اتفاق بیفتد.

سرطان

در موارد نادر، یک کیست ممکن است یک شکل اولیه از سرطان تخمدان باشد.

تفاوت کیست تخمدان با فیبروم چیست؟

کیست های تخمدان کیسه های پر از مایع چرکی هستند که روی تخمدان ها ایجاد می شوند درحالی که فیبروم معمولا توده های سفت و فشرده غیرسرطانی هستند که از بافت متراکم سلول های عضلانی تشکیل می شوند که فقط داخل رحم ایجاد می شود.

اگر در یک طرف شکم احساس درد دارید، می تواند نشانه کیست تخمدان باشد ولی اگر علائم و یا دردهایی وجود دارد که بر ادرار یا قاعدگی اثر می گذارد، می تواند نشانه فیبروم رحم باشد.

تنها شباهتی که بین فیبروم و کیست تخمدان می توان یافت به درد در ناحیه لگن و شکم می شود اشاره کرد.

در صورتی که در زمینه ی بیماری های زنان و یا کیست تخمدان، تخمدان پلی کیستیک و فیبروم رحمی به متخصص زنان خوب نیاز دارید، می توانید با خانم دکتر زهره امیری متخصص زنان، زایمان و جراح زنان، مشکل خود را درمیان بگذارید.

کدام دسته از زنان کیست تخمدان می‌گیرند؟

کیست تخمدان راست یا چپ مشکلی رایج برای تمام زنانی است که چرخه قاعدگی منظم دارند.

هرماه در تخمدان زنان یک کیست فولیکولی یا کورپوس لوتئوم تشکیل می شود.

امکان دارد از وجود کیست باخبر نباشید، مگر این که دلایل مختلف باعث رشد بیش از حد آن شوند یا چندین کیست شکل گیرد.

تقریبا در تخمدان ۸ درصد زنانی که پیش از دوران یائسگی خود قرار دارند کیست‎ های بزرگی شکل می‌گیرد که به راهکارهای درمانی مانند لاپاراسکوپی کیست تخمدان نیاز دارند.

کیست‌های تخمدان پس از دوران یائسگی کمتر دیده می‌شوند و زنانی که در این سن کیست تخمدان دارند، بیشتر در معرض خطر سرطان تخمدان قرار می‌گیرند.

آیا کیست تخمدان خطرناک است؟

در سنین باروری کیست تخمدان اتفاقی شایع است.

به خاطر عملکرد تادرست تخمدان ها یا تومور های تخمدان کیست تخمدان به وجود می آید.

اگر کیست تخمدان به دلیل عملکرد نادرست تخمدان‌ها ایجاد شود، بدون درمان ناپدید می‌شود، اگرچه درد ناشی از آن ممکن است دو تا سه ماه طول بکشد.

برای کمک به کاهش درد و ناراحتی، پزشک ممکن است داروهای ضد درد یا هورمونی تجویز کند.

جراحی و درمان کیست تخمدان یک عمل وحشتناک نیست.

جراحی لاپاراسکوپی یک تکنیک ساده و کارآمد برای درمان کیست تخمدان است.

جراح در طول این عمل یک برش کوچک در شکم ایجاد می کند و یک لوله 3تا5 میلی متری را با دوربین و لنز کوچک وارد بدن می‌کند. دوربین تصویری را روی مانیتور ارسال می‌کند.

این دوربین باعث دید واضحی از ناهنجاری داخل بدن می شود سپس جراح از یک ابزار کوچک برای برداشتن کیست استفاده می‌کند.

جراحی لاپاراسکوپی یک پیشرفت در پزشکی مدرن است که امکان انجام عمل‌ها را در مناطق بسیار کوچک و محدود به روشی که قبلاً انجام آن دشوار بود، فراهم می‌کند.

درد کمتر، از دست دادن خون کمتر، بهبودی سریع‌تر و بازگشت سریع‌تر به کار و فعالیت‌های عادی از مزایای مهم این روش هست.

برنامه غذایی مناسب برای درمان کیست تخمدان چیست؟

قدم اول در درمان کیست تخمدان، اصلاح روش تغذیه می باشد.

زیرا سبک تغذیه در ایجاد این بیماری و درمان آن تاثیر زیادی را دارند.

غذاهایی که برای کیست تخمدان مضر هستند عبارتند از:

• مواد غذایی که حاوی مواد نگه دارنده می باشند مانند رب گوجه فرنگی، انواع کنسروها، انواع سس ها و آب معدنی
• غذاهایی که ارزش غذایی بالایی ندارند مانند پیتزا، انواع فست فودها، الویه، ماکارونی، لازانیا و کیک و شیرینی تر
• مواد غذایی که مصرف هم زمان آنها با هم موجب هضم مشکل آنها می شود مانند مصرف شیر همراه با میوه و تنقلات
• هضم گوشت قرمز در ستگاه گوارش حدوداً 12 ساعت طول می کشد بنابراین بهتر است ماست یا سالاد را همراه با گوشت و غذا نخوردید.

درمان کیست تخمدان چیست؟

روش های درمان کیست تخمدان با توجه به نوع و اندازه کیست ها انجام می شود.

معمولا بسیاری از کیست ها به دارو و درمان خاصی نیازی نداشته و پس از گذشت چند هفته و چند سیکل قاعدگی، خود به خود برطرف می شوند.

درمان هنگامی انجام می شود که تشکیل کیست تداوم داشته و پس از مدتی دوباره ظاهر شود و یا کیست پاره شود.

درمان های کیست تخمدان

قرص های ضد بارداری

این قرص ها به جهت تنظیم هورمون های استروژن و پروژسترون و کاهش رشد کیست ها تجویز می شوند.

عمل جراحی لاپاراسکوپی

این روش درمانی زمانی که پزشک تشخیص دهد که کیست خوش خیم است و با هدف برداشتن کیست تخمدان انجام می شود.

در این عمل جراحی با انجام برش های کوچکی زیر ناف، با کمک یک وسیله کوچک که مجهز به دوربین است توده های کیست را به طورکامل برمی دارند.

این عمل جراحی طی یک بستری یک روزه در بیمارستان انجام می شود.

سپس بیمار با داشتن حداقل یک هفته استراحت در منزل، می تواند به انجام فعالیت های روزمزه خود بپردازد

عمل جراحی لاپاراتومی

اگر کیست تخمدان بزرگ باشد، اندازه برش بزرگتر خواهد بود و پزشک برشی طولی یا عرضی روی شکم ایجاد کرده و کیست را خارج می کند.

پزشک از کیست نمونه برداری می کند و در صورتی که جواب نمونه برداری نشان دهنده ی بدخیم بودن توده باشد، ممکن است پزشک نیاز بداند که رحم و تخمدان ها برداشته شوند.

درمان خانگی جهت کنترل و بهبود کیست تخمدان

بروز هرگونه آسیب و بیماری در ناحیه رحم منجر به ایجاد نگرانی برای بانوان شده و سعی دارند که بهترین و قطعی‌ ترین روش‌ های درمانی را سریعاً در پیش بگیرند.

به طور کلی بافت رحم به گونه‌ ای است که در معرض آسیب‌ هایی مانند کیست‌ های خوش خیم و بدخیم قرار می‌ گیرد که معمولاً کیست‌ های ناحیه تخمدان خوش خیم هستند اما نباید نسبت به آنها بی تفاوت بود.

زیرا عدم درمان کیست تخمدان باعث می شود تا این عارضه بخش‌ های مختلف رحم را درگیر کرده و به مرور زمان به بیماری جدی تبدیل خواهد شد.

پیشرفت علم و وجود روش‌ های درمانی نوین باعث شده تا پزشکان در صورت مواجهه با کیست تخمدان خیلی سریع و فوری بتوانند روند درمان را آغاز کرده و از سلامت و کارایی رحم محافظت می‌ کنند.

اما در کنار فرایندهای درمانی و دارویی مراقبت‌ های خانگی و چند راهکار ساده باعث می شود تا افراد بتوانند چنین آسیبی را سریع تر بهبود بخشیده و رحم را از چنین عوارضی پاکسازی می‌ کنند.

با این حال توجه داشته باشید که اگر در کنار فرایندهای درمانی بتوانید وضعیت بدن را به حد مناسب برسانید کیست تخمدان به طور کامل بهبود پیدا کرده و هرگز نگرانی بابت بازگشت و رشد مجدد آنها نخواهید داشت.

اما یکی از کاربردی‌ ترین روش هایی که می‌ توانید جهت درمان کیست تخمدان انجام دهید مصرف چای بابونه است.

بسیاری از انواع گیاهان مانند بابونه می‌ توانند درد ناحیه رحم را تسکین داده و هرگونه کیست به این واسطه سریع تر درمان می شود.

البته طبع گرم گیاه بابونه باعث می شود تا جریان خون در ناحیه لگن و رحم بیشتر شده و با تنظیم قاعدگی شرایط رحم بهبود پیدا می‌ کند.

از طرف دیگر متخصصان تاثیر مصرف انواع مغزیجات به ویژه بادام را به دلیل داشتن منیزیم زیاد برای حفظ سلامت رحم مناسب دانسته و معتقدند که کمک زیادی به کاهش درد و آسیب در ناحیه تخمدان‌ ها می‌ کند.

اگر با آغاز دوره قاعدگی درد و یا خونریزی‌ های پیوسته را تجربه می‌ کنید می‌ توانید با مصرف چند عدد بادام در روز و تمامی مواد حاوی منیزیم از شدت آسیب بکاهید.

تنظیم هورمون‌ های زنانه نقش بسیار مهمی بر عملکرد سایر بخش‌ های مختلف بدن به ویژه رحم دارد با این حال زمانی که فردی با افزایش وزن و چاقی مواجه باشد این تعادل در بدن برهم خورده و مشکلات زیادی را برای فرد به وجود می‌ آورد.

اگر تمامی بانوان با وجود کیست بتوانند وزن خود را به حد ایده‌ آل برسانند کیست در ناحیه تخمدان بهبود پیدا کرده و هرگز تجربه مشابه نخواهند داشت.

با این حال به محض مشاهده علائم کیست تخمدان و وجود درد همراه با تب و حتی مشکلات انقباضی در ناحیه شکم می‌ توانید در کنار روش‌ های دارویی و درمانی تخصصی با مراقبت‌ های خانگی سرعت بهبود چنین مسئله‌ ای را افزایش دهید و از آسیب‌ ها و مشکلات بیشتر محفوظ می‌ مانید.

با این حال پزشکان مصرف درست و اصولی و به اندازه چای بابونه و چای زنجبیل را از روش‌ های خانگی موثر بر بهبود کیست تخمدان می‌ دانند.

اگر تحت نظر پزشک از این خوراکی‌ های سالم و ارگانیک استفاده کنید قطعاً نتیجه مثبت آن را مشاهده خواهید کرد.

انواع کیست های تخمدان

• کیست فولیکولی یا ساده
• کیست شکلاتی یا اندومتریوئید
• کیست درموئید
• کیست های هموراژیک یا خونریزی دهنده

کیست فولیکولی یا ساده

این کیست ها از متداول ترین نوع کیست های تخمدان در خانم ها هستند، در زمان پریود تخمک از فولیکول آزاد شده و به سمت لوله رحمی حرکت می کند.

ولی وقتی که خانمی دچار کیست های فولیکولی می شود از فولیکول تخمک آزاد نمی شود ولی تخمک به رشد خود ادامه می دهد این کیست ها به راحتی در مدت زمان کوتاه یکی دو ماه از بین می روند.

این کیست ها، کیست هایی خوش خیم هستند که هیچ گونه علامتی ندارند.

تنها، زمانی که خانم ها سونوگرافی می نمایند، می توانند به صورت اتفاقی از وجود این کیست های تخمدان مطلع شوند.

کیست شکلاتی یا اندومتریوئید

در حال حاضر علت به وجود آمدن کیست های شکلاتی به صورت یک مساله ی ناشناخته باقی مانده است.

اما این احتمال که این کیست ها به دلایل ژنتیکی و وراثتی ایجاد شوند وجود دارد.

درمان کیست های شکلاتی باتوجه به شرایط بیمار می تواند متفاوت باشد و شاید منجبر به ناباروری در فرد شود.

با این حال در حال حاضر درمان قطعی برای این نوع کیست وجود ندارد.

کیست درموئید

به تومورهای خوش‌خیمی گفته می شود که به آنها تراتوم بالغ نیز می گویند.

این کیست یک نوع کیست غیرعادی است که از سلول‌های جنینی یا همان سلول‌های بنیادی به وجود می‌آیند که اغلب در تخمدان زنان جوان‌تر ایجاد می شود و ممکن است قطر آن تا ۱۵سانتی‌متر هم برسد.

کیست درموئید می تواند متشکل از انواع دیگر بافت‌های بدن از قبیل چربی، استخوان، مو، عصب و غضروف باشد.

کیست های هموراژیک

کیست‌های هموراژیک یا خونریزی دهنده از لحاظ نوع به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

1. کیست عملکردی
2. کیست نئوپلاستیک

اغلب کیست‌های هموراژیک، عملکردی هستند و کیست در زمان خونریزی ایجاد می‌شود و در اغلب بانوان علائمی ندارد.

علائم کیست های عملکردی در شرایط حاد عبارتند از:

• احساس درد های شکمی در یک طرف بدن
• احساس سنگینی و پری شکم
• درد هنگام رابطه جنسی
• درد در زمان اجابت مزاج
• تغییرات سیکل قاعدگی
• احساس سنگینی و پری و یا درد لگن

احتمال اینکه کیست (هموراژیک) خونریزی دهنده از نوع نئوپلاستیک باشد خیلی کم است.

بهتر است نسبت به هر دو نوع این کیست تخمدانی خیلی نگران نباشید، زیرا در اغلب موارد این کیست ها خودبه‌خود برطرف می‌شوند.

همچنین در مورد بدخیم شدن این توده ها نیز نگران نباشید، زیرا اغلب آن‌ها خوش‌خیم می باشند.

معرفی بهترین دکتر متخصص زنان و زایمان

شما همران عزیز برای انجام چکاپ و درمان انواع کیست های تخمدان می توانید با مراجعه به مطب خانم دکتر زهره امیری متخصص زنان و زایمان و جراح زنان مشکلات خود را با ایشان درمیان بگذارید و همچنین می توانید از خدمات جراحی و زیبایی زنان نظیر لابیاپلاستی، پرینورافی، کربوکسی تراپی و… نیز بهره مند شوید.