برای پیشگیری از بارداری از راه های مختلفی می توان اقدام کرد. یکی از روش‌های رایج که حدود 30 سال است برای پیشگیری از بارداری ناخواسته استفاده می شود مصرف قرص ضد بارداری یا همان قرص اورژانسی است.
عملکرد قرص اورژانسی به این صورت است که موجب بالا رفتن سطح هورمون‌های زنانه شده و از انعقاد نطفه جلوگیری می کند.
نکاتی در مورد استفاده از قرص اورژانسی وجود دارد که آگاهای از این نکته ها موجب می شود که درصد کارایی و موفقیت این قرص ها افزایش یابد.
لازم به یاد آوری است که از قرص های اورژانسی فقط جهت پیشگیری از بارداری اضطراری و ناخواسته استفاده می شود.
و برای جلوگیری دائمی و منظم از بارداری، مناسب است که از روش های دیگری همچون؛ استفاده از کاندوم، دستگاه (IUD)، قرص‌های جلوگیری از بارداری و سایر روش‌های پیشگیری استفاده نمایید، در این باره می توانید با خانم دکتر زهره امیری بهترین دکتر زنان و زایمان صحبت کرده و از ایشان مشاوره بگیرید
انواع قرص های اورژانسی
در حالت کلی 3 نوع مختلف از قرص های اورژانسی وجود دارند؛
- قرص های لوونورژسترول
- قرص های اولی پیریستال
- قرص های ال دی
که درباره هر کدام توضیحاتی خدمت شما همراهان عزیز ارائه می گردد.
قرص های لوونورژسترول
قرص های لوونورژسترول (Levonorgestrel) یکی از رایج‌ترین قرص های اورژانسی جلوگیری از بارداری است. لوونورژسترول یک هورمون پروژسترون مصنوعی است که اثرات آن مشابه هورمون پروژسترون طبیعی تولید شده در تخمدان می باشد.
این قرص‌ها مورد تایید انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) بوده و پرمصرف ترین قرص اورژانسی جلوگیری از بارداری شناخته شده است.
قرص اورژانسی لوونورژسترول از طریق جلوگیری یا تاخیر در رهاسازی تخمک ها مانع از حاملگی می شود، همچنین لوونورژسترول می تواند مانع از لقاح تخمک و اسپرم شده، یا مانع از (لانه گزینی) چسبیدن تخمک بارور شده به دیواره رحم شود.
این قرص بدون نیاز به نسخه و در تمامی داروخانه ها به صورت آزاد به همه افراد فروخته می شود.
از قرص‌های لوونورژسترول می توان؛ قرص پرِوِنتِزا (Preventeza) ، قرص مای وِی (My Way)، قرص تِیک اَکشن (Take Action) پلن بی وان استپ (Plan B One–step)رانام برد. برای تاثیر بیشتر این قرص‌ها، هربار باید بیشتر از یک قرص مصرف شوند.
قرص های اولی پیریستالی یا یولی پریستال:
قرص اولی پیریستال(Ulipristal) ،یکی دیگر از انواع قرص های اورژانسی پیشگیری از بارداری است که با نام‌های تجاری اِلا و اِلاوان شناخته می‌شود. برای تهیه این قرص نیاز به نسخه پزشک است.
قرص اولی پیریستال یک داروی ضد هورمونی است که موجب مختل شدن تشکیل جنین می شود. به این قرص ها، قرص‌های پیشگیری اضطراری هم گفته می شود.
قرص های ال دی ( LD) و اچ دی ( HD)
قرص های ال دی و اچ دی (قرص‌های استروژن-پروژسترونی)، که از معروف ترین قرص های جلوگیری از باردارای هستند را در موراد اورژانسی نیز میتوان استفاده نمود. اما با روشی که در پایین بیان می شود:
- مصرف اورژانسی قرص LDبه این صورت است که، 4 عدد قرص ال دی را بلافاصله بعد از برقراری رابطه جنسی (در اولین فرصت) خورده و ۴ عدد قرص ال دی دیگر با فاصله ی۱۲ ساعت میل گردد.
- مصرف اورژانسی قرص HD هم به این صورت است که ۲ عدد قرص اچ دی را بلافاصله بعد از رابطه جنسی (در اولین فرصت) مصرف کرده و ۲ عدد قرص اچ دی هم ۱۲ ساعت بعد میل شود.
قرص های ال دی و اچ دی را بدون تجویز پزشک می توان خریداری نمود.
بهترین زمان استفاده از قرص اورژانسی
همانطور که گفته شد، قرص اورژانسی مانع از آزاد شدن تخمک شده و یا مانع می شود که تخمک بارور شده در رحم بارور شود. پس لازم است که قرص اورژانسی ضد بارداری قبل از این مراحل مصرف شود.
نظر متخصصان برای مصرف قرص اورژانسی این است که، چنانچه رابطه جنسی بدون استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری داشته اید، پس از برقراری رابطه جنسی، قرص اورژانسی باید در اولین فرصت مصرف شود؛ اما نتایج تحقیقات ثابت کرده که استفاده از قرص اورژانسی ضد بارداری در 72 ساعت اول پس از برقراری رابطه جنسی، در پیشگیری از بارداری موفقیت بالایی را داشته.
نکته مهم : خانم هایی که دچار اضافه وزن زیاد هستند و همچنین خانم هایی که در دوران تخم‌گذاری به سر میبرند احتمال اینکه اثر قرص های اورژانسی ضد بارداری در این افراد کاهش پیدا کند بیشتر خواهد بود.
چه مواقعی باید از قرص اورژانسی استفاده شود؟
هرچند تشخیص زمان مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری بر عهده ی شماست، اما درصورتیکه شرایط زیر پیش آمد، بهتر است از قرص اورژانسی استفاده شود:
- اگر در زمان برقراری رابطه جنسی از وسیله یا داروی پیشگیری از بارداری استفاده نکرده‌اید
- اگر در حین رابطه جنسی کاندوم پاره شده و یا دچار آسیب دیدگی شده
- اگر دیافراگ پیشگیری از بارداری از جای خود لیز خورده و یا خارج شده
- اگر 2 یا 3 قرص پیشگیری از بارداری خود را فراموش کرده‌اید استفاده کنید
- اگر به هر دلیل احساس کردید و یا متوجه شدید که وسیله پیشگیری از بارداری شما مشکل داشته یا به درستی عمل نکرده است
- در صورت تجاوز و یا اجبار به رابطه جنسی ناخواسته.
از قرص های اورژانسی چند بار میتوان استفاده کرد؟
مصرف بی رویه از قرص های اضطراری ضدبارداری می تواند عوارضی مثل اضطراب، افسردگی، تغییر رفتار و خلق و خو، جوش و اکنه و یا تپش قلب را در پی داشته باشد.
بنابر این نباید مصرف قرص های اورژانسی به روتین بعد از رابطه جنسی تبدیل شود. جهت پیشگیری از هر نوع عارضه احتمالی، توجه به نکات زیر برای مصرف قرص های جلوگیری از بارداری الزامی است:
- شما قرص‌های ضد بارداری اضطراری را می توانیددر هر زمان از چرخه‌ی قاعدگی مصرف کنید.
- شما فقط ی1 باردر طول چرخه‌ی قاعدگی خود مجاز به استفاده از قرص اورژانسی هستید.
- شما فقط 2 تا 3 بار در سال می توانید از قرص اورژانسی استفاده کنید.
عوارض قرص های اورژانسی
هرچند قرص اورژانسی را بدون نسخه پزشک می توان از دارخانه ها تهیه نمود اما مصرف این قرص ها نباید تبدیل به یک روتین شود.
چنانچه تا دو ساعت پس از استفاده از قرص اورژانسی دچار حالت تهوع و استفراغ شدید، حتما به پزشک مراجعه نمایید. همچنین مصرف قرص جلوگیری از بارداری، سیکل پریود شما را حدوداً تا یک هفته به تاخیر می‌اندازد. عوارضی که مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری می تواند داشته باشد شامل موارد زیر می باشد:
- خونریزی قاعدگی شدید
- حالت تهوع
- درد های شکمی
- سرگیجه
- خستگی
- سردرد
- تاخیر در قاعدگی
- مشکلات و عوارض پوستی مثل اگزما، جوش و اکنه
- بدخلقی و ناراحتی های اعصاب و روان
در صورت طولانی و شدیدتر شدن هر یک از عوارض فوق حتما با پزشک خود مشورت کنید.
ممنوعیت های مصرف قرص اورژانسی
گاهی اوقات به دلیل سهل انگاری در موارد منع مصرف قرص های ضد بارداری اضطراری، مشکلات جبران ناپذیری را برای فرد به همراه خواه داشت، موارد منع مصرف این قرص‌ها شامل موارد زیر می شود:
- اگر احتمال بارداری می دهید
- اگر نسبت به قرص های ضد بارداری حساسیت دارید
- اگر سابقه ی خونریزی شدید داشته اید ولی پزشک شما از این مورد بی اطلاع است.
خانم دکتر زهره امیری جراح متخصص زنان، زایمان و زیبایی به شما توصیه می کنند که حتما به موارد گفته شده دقت و توجه کافی داشته و چنانچه دارای هرکدام از این شرایط بودید، با بهترین پزشک متخصص زنان، زایمان می توانید مشورت نمایید.
می توانید به مقاله، شناخت بهترین متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
