افتادگی رحم چیست؟

یکی از مهمترین مشکلات و آسیب‌ هایی که می‌ تواند سلامت بانوان را تحت تاثیر منفی قرار دهد، افتادگی رحم است.

افتادگی رحم خطرات و عوارض زیادی را برای بانوان به همراه دارد.

همانطور که می دانید یکی از مهمترین اعضا در بدن بانوان رحم است، عملکرد مرتب آن نشان دهنده سلامتی جسمانی خواهد بود.

گاها به دلایل مختلف ممکن است این عضو با آسیب و افتادگی مواجه شود که قطعا در چنین شرایطی باید فرایند درمان انجام شود.

در غیر این صورت ممکن است رحم با افتادگی بسیار شدید مواجه شده و حتی بخش های ابتدایی آن از ناحیه واژن خارج شود.

افتادگی رحم طی مراحل مختلف انجام می شود.

اگر نتوانید به موقع از سلامت خود مراقبت کنید پزشک مجبور می شود که این عضو حیاتی را برای همیشه از بدن شما خارج کند.

افتادگی رحم به چهار مرحله تقسیم می شود.

در مرحله اول ممکن است رحم تنها مقدار محدودی به درون کانال واژن انتقال پیدا کند.

در مرحله دوم این مقدار شدت گرفته و بخش بیشتری از رحم به کانال واژن ورود پیدا می‌ کند.

در مرحله سوم رحم به جایی می‌ رسد که در نقطه مرزی ورودی واژن قرار می گیرد.

در مرحله چهارم که به آن پروکیدنتیا می گویند، فرایندی است که رحم به طور کامل از واژن خارج شده و قابل لمس و مشاهده می باشد.

مساله مهمی که باید بدانید این است که افتادگی رحم فرایندی بسیار خطرناک و آسیب‌ رسان است.

اگر متخصصان نتوانند با روش های اصولی این عارضه را درمان کنند، مجبور می شوند که جراحی های پیشرفته را انجام داده و فرد باید عوارض چنین شرایطی را نیز بپذیرد.

انواع افتادگی یا پرولاپس رحم

افتادگی رحم بر حسب شدت بیماری و علائم، به چهار دسته تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:

افتادگی رحم درجه ۱

در افتادگی درجه 1 گردن رحم جا به جا می شود.

به قسمت کانال واژن حرکت می کند و وارد قسمت فوقانی واژن می‌ شود.

افتادگی رحم درجه ۲

در این نوع از افتادگی رحم، گردن رحم بیشتر به ناحیه پایین واژن حرکت می کند اما هنوز از آن خارج نشده است.

در این حالت گردنه رحم وارد کانال واژن شده است.

افتادگی درجه ۳

در افتادگی درجه سوم رحم، رحم به پایین‌ترین قسمت واژن سقوط می‌کند.

در این درجه از افتادگی، فرد به وضوح گردنه رحم را از قسمت دهانه واژن می تواند ببیند.

در مواردی هم گردن رحم از واژن خارج می‌شود.

افتادگی درجه ۴

این نوع افتادگی یا پرولاپس رحمی شدیدترین نوع بیماری است.

دهانه رحم کاملا از واژن خارج می‌شود.

این بیماری پروسیدنشیا نام دارد و نیاز به جراحی اضطراری دارد.

اغلب در صورت خارج شدن تمام رحم از بدن و از دست‌ رفتن قوای رباط‌های محافظ رحم، متخصص زنان مجبور به تخلیه رحم می‌شود.

علائم افتادگی رحم

طبق تحقیقات انجام شده دلایل مختلف برای افتادگی رحم وجود دارد.

باید بدانید که این عارضه ممکن است در مراحل ابتدایی هیچ نشانه ای نداشته باشد و افراد تا مدت ها متوجه این عارضه نخواهند شد.

زمانی که افتادگی به حد متوسط تا شدید می رسد، فرد نشانه‌ ها و علائمی را متوجه می شوند.

با مراجعه به پزشک به طور قطعی افتادگی رحم را به آنها اعلام می‌ کنند.

اگر احساس می کنید که هنگام نشستن بر روی زمین یک توپ کوچک در زیر پای شما قرار دارد، باید بدانید که شما در معرض افتادگی رحم شدید قرار گرفته اید.

البته متخصصان خونریزی های بی موقع واژن و افزایش ترشحات را نیز از علت های افتادگی رحم می دانند.

متخصصان معتقدند که در چنین شرایطی افراد قطعاً در روابط جنسی با مشکلات زیادی مواجه می شوند.

اگر افتادگی رحم شدید باشد، دهانه آن از واژن بیرون زده و به راحتی قابل مشاهده خواهد بود.

احساس کشیدگی، درد، سنگینی در ناحیه لگن و یبوست و مشکل در دفع مدفوع از دیگر علائم و نشانه‌های افتادگی رحم است.

بانوانی که با عفونت‌ های مکرر مثانه مواجه هستند و یا تخلیه مثانه به صورت غیر ارادی برای آنها اتفاق می‌ افتد، ممکن است به این عارضه مبتلا باشند.

این افراد معمولاً درد کمر پیوسته داشته و هنگام راه رفتن ممکن است احساس ناراحتی داشته باشند.

بهتر است که علائم افتادگی رحم را شناخت تا در صورت مواجهه با هر کدام از آنها به پزشک مراجعه نمایید.

با انجام بررسی‌ ها و معاینات داخلی از سلامت این عضو حیاتی مطلع شوید.

خطرناک‌ترین علائم افتادگی رحم

در صورت مشاهده علائم زیر هرچه سریع تر به اورژانس مراجعه کنید و تحت درمان متخصص زنان قرار بگیرید.

به این نکته توجه کنید که عدم بررسی و توجه به علائم افتادگی رحم باعث اختلال در زندگی روزمره، عملکرد جنسی و عملکرد روده و مثانه می شود.

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، سریعاً به متخصص زنان مراجعه کنید:

• احساس فشار در ناحیه واژن
• احساس بیرون‌زدگی در ناحیه واژن
• دچار مشکلات شدید ادراری مانند، عدم توانایی ادرار، تکرر ادرار یا بی‌اختیاری
• مشکلات گوارشی شدیدی همچون یبوست سخت برای چند روز مداوم همراه با درد در ناحیه شکم
• احساس درد شدید هنگام نشستن، راه‌رفتن یا انجام کارهای روزمره در ناحیه پایین کمر
• افتادگی کامل رحم و خونریزی شدید

در چنین موقعیت هایی حتما به اورژانس مراجعه کنید و تحت نظر متخصص زنان یا متخصص اورولوژی قرار بگیرید.

تشخیص افتادگی یا پرولاپس رحم

بیمار با مراجعه به متخصص زنان و بررسی سابقه بیمار، علائم فیزیکی و… به بیماری افتادگی رحم پی می برد.

امکان دارد معاینه در حالت نشسته یا خوابیده انجام شده و طی آن پزشک از شما بخواهد سرفه‌های محکمی کنید.

پس از بررسی وضعیت لگن درصورتی‌که تشخیص بیماری هنوز کامل نباشد، احتمالاً پزشک آزمایش‌ها و روش‌های زیر را انجام می‌دهد:

• معاینه واژینال با وسایلی مانند اسپکولوم
• بررسی فشار داخلی شکم
• اسکن ام‌آرآی
• انجام سونوگرافی
• عکس‌برداری با اشعه ایکس
• سونوگرافی واژینال
• آزمایش‌های ادرار و خون
• پیلوگرام وریدی

روش های کاربردی برای پیشگیری و درمان افتادگی رحم

افتادگی رحم فرایندی کاملاً غیر ارادی است که بانوان هیچ نقشی در بروز این عارضه ندارند.

متخصصان بر این باورند که اگر افراد ورزش های مناسب را انجام دهند با تقویت عضلات ناحیه شکمی می توانند از افتادگی رحم جلوگیری نمایند.

با این حال چند راهکار ساده را پیش روی عموم افراد قرار داده تا بتوانند از سلامت و کارایی این عضو حیاتی محافظت نمایند.

متخصصان توصیه می‌ کنند که از سنین جوانی تمرینات ورزشی را به طور مرتب در برنامه روزانه خود قرار دهید.

هر چه عضلات قوی تر باشند، قطعاً اعضای بدن وظایف خود را به درستی انجام می دهند.

تحت هیچ شرایطی از جایگاه اصلی خود را جا به جا نمی شوند.

به همین دلیل تمرینات کگل که به طور اختصاصی مربوط به عضلات کف لگن می باشد.

سبب شده تا هرگز مشکلاتی مانند افتادگی رحم اتفاق نیفتد.

از طرف دیگر اگر یبوست به طور پیوسته و برای مدت طولانی اتفاق بیفتد، به احتمال خیلی زیاد از عوارض آن می‌ توان به افتادگی رحم اشاره کرد.

توصیه می شود با مصرف خوراکی های مناسب، فیبر زیاد و حتی دارو درمانی از بروز چنین عارضه ای جلوگیری نمایید.

حتما شما هم شنیده اید که به بانوان توصیه می شود از بلند کردن اجسام سنگین خودداری نمایند.

اگر مجبور به انجام فعالیت های ورزشی هستید و وزنه های سنگین تر را برای عضله سازی استفاده می کنید باید طبق تکنیک های اصولی و خاص این کار را انجام دهند.

ناگفته نماند که سرفه های مزمن عاملی خاموش برای افتادگی رحم است.

شاید هرگز افراد متوجه نشوند که این عارضه می‌ تواند تا چه حد برای آنها خطر آفرین باشد.

اصلاح رژیم غذایی و مصرف خوراکی های مقوی در کنار ورزش پیوسته عاملی مناسب برای پیشگیری و درمان افتادگی رحم است.

از طرف دیگر با شروع دوران یائسگی و کاهش شدید میزان استروژن بانوان در معرض افتادگی رحم قرار می‌ گیرند.

بهتر است که حتما تحت نظر متخصصان از جایگزین مناسب برای این هورمون کاربردی استفاده کنید.

استفاده از انواع سیگار و دخانیات تأثیر مخربی بر عضلات لگن خواهد داشت و می تواند سلامت فرد را تحت تاثیر منفی قرار دهد.

بهتر است مصرف دخانیات را محدود کرده و در مرحله ای آنها را به طور کامل از روتین زندگی خود حذف کنید.

با رعایت نکات ذکر شده می توانید برای سالیانه طولانی سلامت رحم را حفظ کنید.

اطمینان داشته باشید که هرگز آسیب های جدی و مخرب مانند افتادگی برای این عضو حیاتی به وجود نخواهد آمد.

عوامل موثر بر افتادگی رحم

بسیاری از بانوان تمایل دارند تا خطرات و آسیب های شایع در بین عموم افراد را بشناسند.

در مرحله اول علت اصلی ایجاد عارضه را جویا می شوند تا بتوانند با روش های اصولی از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری نمایند.

یکی مهمترین دلایلی که نهایتا منجر به افتادگی رحم می شود، کمبود بسیار زیاد استروژن است.

معمولا بعد از یائسگی با شدت بسیار زیاد اتفاق افتاده و بانوان را در معرض این عارضه قرار می‌دهد.

چاقی و افزایش وزن عامل دیگر افتادگی رحم است.

ناگفته نماند که تومورهای لگنی و افزایش سن نیز می تواند بر شدت گرفتن این عارضه اثرگذار باشد.

متخصصان بر این باورند که در روند افتادگی رحم داشتن سرفه های مزمن می‌ تواند عاملی برای این آسیب باشد.

البته یبوست های طولانی مدت و عدم درمان آن عوارض مخرب خود را بر این عضو حیاتی اعمال می‌ کند.

از طرف دیگر اگر جراحی های مختلف در ناحیه لگن انجام شود و البته کم تحرکی و عدم فعالیت از دیگر علائم بروز این عارضه خواهد بود.

متخصصان توصیه می‌ کنند که از سلامت خود مراقبت کرده و به هیچ عنوان اجازه ندهید که ضربه های شدید به ناحیه رحم وارد شود.

افرادی که با کمبود کلاژن ژنتیکی مواجه هستند و تمامی بانوانی که به طور مرتب و غیر اصولی اجسام سنگین را جابجا می‌ کنند، بیش از دیگر افراد در معرض افتادگی رحم قرار می‌ گیرند.

با این حال از نظر پزشکان عوامل اصلی افتادگی رحم چند مورد ذکر شده می باشد.

البته می توانید با روش های اصولی از بروز این عارضه جلوگیری کرده و هرگز خطرات و آسیب‌ های افتادگی رحم را تجربه نخواهید کرد.

عوارض افتادگی رحم

بسیاری از بانوان با افزایش سن و انجام زایمان های طبیعی ممکن است مشکلات و اختلالاتی مانند افتادگی رحم را تجربه کنند.

معمولاً افتادگی های جزئی هیچ گونه علائم و آسیبی برای بانوان به همراه ندارد اما اگر شدت افتادگی رحم افزایش پیدا کند.

این عارضه در دوره های مختلف تشدید می شود.

ممکن است بانوان مشکلاتی را تجربه کنند که از شایع ترین آنها می توان به خونریزی های بی موقع واژن اشاره کرد.

افتادگی شدید رحم معمولا با حالت مشابه با نشستن بر روی یک توپ کوچک همراه است.

به دنبال آن افزایش ترشحات نشان می‌ دهد که فرد با این عارضه مواجه می باشد.

ناگفته نماند افرادی که افتادگی رحم دارند، هنگام انجام روابط جنسی با مشکلات حاد مواجه می شود.

حتی در موارد بسیار شدید ممکن است بخش کوچکی از دهانه رحم را از واژن مشاهده نمایند.

با این حال باید بدانید که احساس کشش و سنگینی در ناحیه لگن به واسطه افتادگی رحم امری کاملاً طبیعی است.

اغلب بانوانی که با این عارضه مواجه هستند این مسئله را اعلام می کنند.

توجه داشته باشید که افراد مبتلا به افتادگی رحم با مشکلات شدید مانند یبوست و هرگونه اختلال در دفع مدفوع مواجه هستند.

به همین دلیل افتادگی رحم عوارض جسمانی زیادی به همراه داشته و اختلالات فراوانی را در روند طبیعی بدن ایجاد می کند.

با این حال اگر پزشک تشخیص دهد که فردی با افتادگی رحم مواجه است، پیش از شدت گرفتن این عارضه سعی دارند تا فرایندهای درمانی را انجام داده و سلامت بانوان را حفظ کنند.

پزشکان می‌ دانند که اگر افتادی رحم شدت پیدا کند، قطعا روند درمان بسیار سخت می شود.

ممکن است افراد مشکلات بسیار زیادی را با این عارضه تجربه کنند.

بروز هرگونه آسیب در سایر ارگان‌ های حیاتی بدن عوارض و خطرات زیادی به همراه دارد.

نباید به هیچ عنوان از مشکلات جانبی آن غافل شوید.

زمانی که رحم با افتادگی و یا سایر بیماری ها مواجه می شود، قطعا تاثیر بسیار زیادی بر عملکرد و سلامت کلی بدن دارد.

می‌ تواند اختلالات و محدودیت‌ های زیادی را به همراه آورد.

زمانی که پزشکان متوجه می شوند که فرد با افتادگی رحم مواجه است، سعی دارند خیلی سریع و فوری بهترین روش های درمانی را در پیش بگیرند.

با توجه به میزان افتادگی رحم، پزشکان روش های متعددی را برای بهبود این عارضه انجام خواهند داد.

تا هر چه سریع تر رحم را به حالت طبیعی بازگردانند و از عوارض آسیب های بیشتر پیشگیری کنند.

زمانی که افتادگی رحم اتفاق می‌ افتد، نشان دهنده این است که علاوه بر آسیب در این عضو حیاتی بخش های جانبی و عضلاتی که به نگهداری این عضو که کمک می کنند با اختلال و آسیب مواجه شده‌ اند.

ضعف عضلاتی که در ناحیه شکمی هستند، منجر به بروز چنین آسیب شده و پزشکان سعی دارند علاوه بر درمان و بازگشت رحم به حالت اولیه اقدامات لازم را جهت تقویت عضلات جانبی انجام دهند.

به واسطه بهبود عملکرد عضلات افتادگی رحم درمان می شود.

هرگز چنین عارضه ای مجدداً رخ نداده و سلامت جسمانی افراد به خوبی حفظ می شود و از آسیب ها و بیماری های خطرناک محفوظ می مانند.

روش‌های درمان خانگی افتادگی رحم

• اجتناب از بلندکردن اجسام سنگین
• کاهش وزن
• توجه به بهداشت ناحیه واژینال
• عجله نکردن در مورد سکس بعد از زایمان، هم در زایمان طبیعی و هم زایمان سزارین
• مصرف بیشتر غذاهای حاوی فیبر
• حذف الکل و سیگار از زندگی روزمره
• جلوگیری از بارداری‌های پشت‌سرهم
• اجتناب از زور زدن بیش از حد و فشار به ناحیه تناسلی
• استفاده از جوشانده چند گیاه
• رژیم غذایی مناسب و انجام تمرینات کگل

درمان افتادگی رحم

روش‌های غیر جراحی

بعد از اینکه افتادگی رحم تشخیص داده شد، به دنبال بهترین روش درمان باید باشید.

راه های مختلف و متفاوتی برای درمان افتادگی رحم وجود دارد.

درمان‌های پزشکی افتادگی رحم می‌تواند از روان‌ درمانی تا هورمون‌ درمانی و بسیاری موارد دیگر را در بر بگیرید.

رایج‌ترین روش‌های پزشکی درمان پرولاپس رحم عبارت‌اند از:

درمان دارویی یا هورمون‌ درمانی

دراین روش از درمان برای تقویت عضلات بدن و ناحیه واژن از استروژن درمانی استفاده می‌کنند.

این دارو به‌صورت شیاف، قرص یا تزریق وریدی انجام شده و بافت واژن را دوباره تقویت کرده و به استحکام عضلات کمک می‌کند.

این روش برای بانوان یائسه معمولا استفاده می شود.

این روش از درمان می‌تواند مانع از بروز انواع سرطان یا تشکیل لخته خون و بیرون‌زدگی کامل رحم شود.

استروژن درمانی تنها باعث بهبود قدرت عضلات واژن می‌شود و باعث ترمیم بافت‌های آسیب‌دیدهنمی شود.

وسایل محافظ (Vaginal Pessary)

با پیشرفت علم و تکنولوژی، جراحی تنها روش درمان افتادگی رحم نمی باشد.

وسیله ای به نام پساری وجود دارد که باعث محافظت از کانال واژن و مانع از افتادگی رحم می‌شود.

این وسیله شبیه به یک دونات بوده و از طریق واژن زیر دهانه رحم قرار می‌گیرد.

پساری می‌تواند به بالا کشیدن، تثبیت مکان رحم و جلوگیری از افتادگی رحم خفیف کمک کند.

معمولا از پساری جهت آماده‌سازی جراحی افتادگی رحم استفاده می‌شود.

زمانی که فرد اصلاً قصد انجام جراحی را نداشته باشد، می‌توان از نمونه‌های دائمی آن استفاده کند.

پساری در انواع مختلف و مناسب با شرایط هر فرد ساخته می‌شود.

پزشک با بررسی ها و معایناتی که انجام می دهد می تواند پساری را به شما تجویز کند.

اگر افتادگی رحم پیشرفته باشد، پساری توانایی مانع از بیرون‌زدگی گردنه رحم را ندارد.

در این صورت بیمار برای درمان نیاز به عمل جراحی دارد.

این وسیله درون واژن قرار می گیرد و فرد به‌صورت موقت تا زمان ترمیم بافت‌های واژن و انجام تمرینات جانبی تقویت عضلات از لگن یا پایان دوره درمان از آن استفاده کند.

مشکلی که اغلب زنان در استفاده از این وسیله دارند، افزایش بوی بد و انواع ترشحات واژن پس از استفاده از وسیله است.

زیاد ماندن پساری در واژن سبب خونریزی و تحلیل رفتن بافت واژینال شود.

درمان بیوفیدبک

این روش درمانی نسبتاً جدید بر تقویت عضلات لگن تمرکز دارد.

در این روش از درمان از وسیله ای مخصوص برای کنترل عملکرد عضلات لگن و واژن توسط متخصص اورولوژی یا متخصص زنان انجام می‌شود.

این دستگاه‌ها معمولاً به‌صورت رکتال، واژینال یا روی پوست قرار داده می‌شوند.

پزشک می‌تواند با انقباض عضلات لگن قدرت حرکتی و عامل اصلی بیماری را تشخیص دهد.

تحریک عصبی عضلانی یا ویبره و درمان افتادگی رحم

تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) که به آن درمان با ویبره هم گفته می‌شود.

این روش یکی از مؤثرترین راه‌های تقویت عضلات لگن برای درمان افتادگی رحم است.

از تحریک عصبی برای تقویت عضلات مثانه و لیگامان در این روش استفاده می‌شود.

شوک‌های کوچک الکتریکی باعث انقباض اعصاب ناحیه لگن، اسفنکتر و مقعد می‌شوند.

پزشک در روش تحریک عصبی عضلانی یا ویبره دستگاه مخصوصی را وارد واژن می کند تا سیگنال‌های الکتریکی به بدن ارسال کند.

طی درمان پزشک احتمالاً از شما می‌خواهد که عضلات لگن و واژن خود را مدام منقبض کنید.

شوک الکتریکی که به شما وارد می شود بین 5 تا 10 ثانیه زمان می برد.

تایم جلسات درمانی نیز بین 20 تا 30 دقیقه زمان می برد.

برای گرفتن بهترین نتیجه از روش درمان ویبره و افتادگی رحم پایبندی به انجام جلسات و توصیه‌های خانگی و ورزش‌هایی است که پزشک به شما معرفی می‌کند.

صندلی‌های مغناطیسی

این صندلی‌ها که به صندلی نیوکنترل معروف هستند، دارای جریان مغناطیسی است.

افرادی که افتادگی رحم دارند در طی جلسات درمانی به مدت 30 دقیقه با نشستن بر روی این صندلی‌ها باعث تقویت عضلات ماهیچه واژن و لگن خودمی شوند.

این روش تنها در کلینیک‌ها و مراکز دارای مجوز وزارت بهداشت انجام می‌شود.