زایمان به صورت طبیعی اولین و بهترین روش زایمان شناخته شده است. در زایمان طبیعی نوزاد از طریق مجرای رحم و واژن مادر متولد می شود.
می توان گفت که زایمان به روش طبیعی بی خطرترین و راحت ترین روش زایمان است که نوزاد متولد می شود و مادر نیز پس از تحمل درد زایمان درد زیادی نخواهد داشت.
مزیت های زایمان طبیعی
از مهم ترین مزیت هایی که زایمان طبیعی دارد برقرای سریع ارتباط مادر و فرزندی است. زیرا وقتی که نوزاد از طریق زایمان طبیعی متولد می شود بلافاصله او را در آغوش مادر قرار داده و مادر شیردهی را شروع می کند.
این امر باعث می شود که نوزاد احساس امنیت کرده و به راحتی شیر بخورد،که این امر موجب ایجاد پیوند عاطفی فوق العاده زیادی بین نوزاد و مادر می شود. همچنین در زایمان طبیعی مدت زمان بستری مادر کمتر از مدت زمان زایمان سزارین است.
در زایمان طبیعی مقدار خونریزی مادر بسیار کمتر از میزان خونریزی در زایمان سزارین است که این امر مانع از بروز کم خونی و ضعف در مادر می شود.
همچنین میزان ابتلا به عفونت در مادرانی که زایمان طبیعی دارند کمتر می باشد و بسیار زودتر از مادرانی که زایمان سزارین داشته اند می توانند به زندگی و فعالیتهای عادی و حتی ورزش بپردازند.
مادر ونوزاد در زایمان طبیعی چه مراحلی را طی میکنند؟
برخی از مادران باردار به خاطر ترس و نگرانی از زایمان طبیعی گرایش به زایمان سزارین دارند. در حالی که زایمان طبیعی مزایای زیادی برای خودشان و نوزاد دلبندشان دارد.
مراحل زایمان طبیعی به سه مرحله قابل تقسیم است :
- مرحله ی اول؛که خود شامل 3 بخش می باشد: مرحله ی دردهای ابتدایی؛ مرحله ی دردهای فعال و مرحله ی انتقالی میشود.
- ابتدا مرحله ی دردهای ابتدایی و زمان شروع دردهای اولیه زایمانی است ؛ دراین مرحله رحم مادر منقبض می شود، دهانه رحم نرمتر شده و به آرامی در حال باز شدن است. این مرحله کمی دردناک است .
- دوم مرحله ی دردهای فعال: در این زمان دهانه ی رحم بازتر شده و از 4 سانتی متر به 7 سانت می رسد. انقباضات رحم مادر شدیدتر شده و درد بیشتر می شود. انقباضات رحمی موجب تحرک جنین می شود.
- سوم مرحله ی انتقالی: در این هنگام دهانه ی رحم بین 8 تا 10 سانتی متر باز می شود که مادر بیشترین درد را تحمل می کند . تمامی این عوامل موجب تحرک جنین شده و جنین وارد لگن مادر می شود و رحم مادر باز می شود. در این هنگام جنین در رحم مادر می تواند به راحتی چرخیده و سر جنین رو به سمت پایین، یعنی در قسمت ورودی واژن قرار می گیرد که این امر موجب راحت تر به دنیا آمدن نوزاد می شود. در این زمان نوزاد آماده به دنیا آمدن است
- مرحله دوم؛ در این مرحله دهانه رحم کاملا باز شده و نوزاد در حال خارج شدن است در اینجا مادر با کمک ماما و پزشک و وارد کردن فشار به خود یا همان زور زدن کمک می کند که سر نوزاد سریعتر از دهانه رحم خارج شود و به نوزاد در سریعتر به دنیا آمدن کمک زیادی می کند. وقتی که نوزاد از رحم خارج شد پزشک با دستگاه مکش خون و آلودگی های مخاط رحمی را از بینی نوزاد خارج می کند.
- مرحله سوم؛ پس از به دنیا آمدن نوزاد مرحله خروج جفت می باشد، بعد از خروج نوزاد از رحم مادر جفت هم از دیواره رحم جدا می شود و حدود 5 تا 30 دقیقه طول می کشد که از رحم خارج شود .جفت یک سیستم حمایتی از جنین است که در دوران جنینی وظیفه رساندن مواد مغذی و دفع مواد زائد را دارد.
زایمان طبیعی در مادرانی که بار اول زایمانشان است طولانی تر است و بین 12 الی 16 ساعت طول خواهد کشید ولی در فرزند دوم و سوم این مدت زمان کمتر می باشد و بین 5 تا 6 ساعت برای تولد نوزاد زمان خواهد برد.
روش های زایمان طبیعی بدون درد
روش اپیدورال (زایمان بدون درد): در این روش با تزریق داروی بی حس کننده به نام اپیدورال به نخاع مادر، کمک می کند که مادر زایمان طبیعی بدون درد و راحتی را داشته باشد.
زایمان در آب: به دلیل اینکه احساس درد در آب کاهش پیدا می کند در این روش زایمان نیز مادر برای آرامش بیشتر مدت زمانی که درد را تحمل میکند درون آب سپری می کند.
چه افرادی زایمان طبیعی راحت تری خواهند داشت؟
در حالت عمومی، اگر بخواهید بدون تزریق بی حسی زایمان طبیعی داشته باشید، بی شک تجربه درد را خواهید داشت ولی میزان درد برای هر فردی می تواند متفاوت باشد.
پافرادی که در طول دوران بارداری حرکات کششی خاص دوران بارداری و ورزش های منظم و روزانه را انجام می دهند به مراتب زایمان راحت تری را خواهند داشت.
همچنین اگر می خواهید که هیچگونه دردی نداشته باشید بهتر است که این موضوع را با پزشک متخصص زنان و زایمان خود در میان بگذارید و در صورت صلاحدید پزشک زایمان با تزریق بی حسی اپیدورال را داشته باشید.
آیا زایمان طبیعی عوارضی هم دارد؟
هر کدام از روش های زایمان به نوبه خود دارای عوارضی هستند ولی به تجربه ثابت شده که عوارض زایمان طبیعی بسیارکمتر از سایر روشهای زایمان بوده و برخی از عوارض ها به مرور زمان بهبود یافته است.
اگر قصد بارداری و زایمان طبیعی را دارید، بهتر است قبل از بارداری از مشاوره و راهنمایی یک پزشک متخصص زنان و زایمان که از مهارت و تجربه کاری بالایی برخودار است بهره ببرید تا بتوانید دوران بارداری و زایمان خوبی را تجربه نمایید.
از جمله عوارض زایمان طبیعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارگی قسمت پرینه ( فاصله ما بین واژن و مقعد را که بافتی نرمی دارد پرینه می گویند)
- افتادگی مثانه
- افتادگی لگن
- افتادگی رحم
- درد واژینال
در چه شرایطی مادر نمی تواند زایمان طبیعی انجام دهد؟
- در صورتی که مادر دارای بیماری خاصی همچون دیابت، بیماری های قلبی وعروقی و یا بیماریهای عفونی مثل ایدز باشد.
- در صورتی که جنین نچرخد و سر او پایین نیاید
- سابقه داشتن چندین عمل سزارین
- در صورتی که مادر هموروئید حاد داشته باشد
- سابقه ی داشتن جراحی دهانه رحم، سابقه ی سقط جنین مکرر و یا سرکلاژ
- مادرانی که چند قلو باردار هستند
- وزن بالای مادر یا نوزاد
- در صورت عدم اکسیژن رسانی به نوزاد
چه مراقبت هایی بعد از زایمان طبیعی باید انجام شود؟
6 ساعت اول پس از زایمان برای مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند بسیار حائز اهمیت است. در این مدت باید علائم حیاتی مادر از قبیل: کیفیت تنفس و نبض مادر ، فشار خون، میزان دمای بدن و میزان خونریزی مادر کنترل می شود تا مشکلی برای مادر پیش نیاید.
مادر پس از گذشت 6 هفته به حالت عادی و طبیعی بازگشته و می تواند به فعالیت های طبیعی و عادی خود بپردازد.
مدت زمان خونریزی با توجه به نحوه انجام زایمان و شرایط عمومی مادر از 10 روز تا 40 روز می تواند به طول انجامد.
زایمان طبیعی و ورزش
برای مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند، بهترین ورزشی که به روند بهبودی آنها کمک زیادی می کند، انجام پیاده روی سبک به میزان 5 الی 10 دقیقه در روز است. ورزش و پیاده روی به مادران کمک می کند تا زودتر بتوانند به حالت طبیعی برگردند.
نکته پایانی
با توجه به اینکه زایمان طبیعی جزو کم خطرترین زایمان ها به شمار می رود ،درطی زایمان طبیعی خطری برای مادر وجود نخواهد داشت و پیشرفت علم در زایمان طبیعی هم توانسته راه هایی را برای کم کردن درد زایمان ارائه دهد.
اما در دوران بارداری در صورت مشاهده علائمی همچون: درد در قفسه سینه، احساس تب و قرمزشدن رنگ پوست بهتر است سریعاً به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید.
